sobota, 4 listopada 2017

"Iłła. Opowieść o Kazimierze Iłłakowiczównie" Joanna Kuciel-Frydryszak - recenzja




 Córka Czarownicy


Każdy z nas szuka w biografiach czegoś innego – niektórzy sensacji, inni informacji, jeszcze inni chcą po prostu przeczytać dobrą książkę, która przybliży im znaną postać. A jaka jest Iłła Joanny Kuciel-Frydryszak? 

 

Rzetelna. Niech o dokładności badań autorki zaświadczy bogata bibliografia – ona najlepiej pokazuje, że Kuciel-Frydryszak dużo pracy włożyła nie tylko w poznanie tajemnic Iłłakowiczówny, ale także w zrozumienie jej jako kobiety, urzędniczki i poetki. Czemu poezja ląduje na ostatnim miejscu? Sama Iłła nie uważała się za artystkę na pełen etat. Przez całe życie starała się zarabiać na chleb nie piórem, lecz ciężką pracą intelektualną. Zresztą niejednokrotnie krytycznie podchodziła do swoich tekstów jak i do sławy, którą zyskała dość szybko. Kuciel-Frydryszak sprawnie odmalowuje portret Iłłakowiczówny, nie zapominając o żadnym z jej obliczy. Nieślubna córka, sierota, wreszcie pupilka przybranej matki, buntowniczka, feministka, chrześcijanka, a wcześniej ateistka i, przez chwilę, socjalistka. Jak to wszystko mogło zmieścić się w jednej osobie? Autorce udaje się pokazać czytelnikowi ciąg przyczynowo skutkowy, wskazując na dzieciństwo poetki, pochodzenie oraz błędy młodości, które ukształtowały ją i napiętnowały. Wielokrotnie powraca do młodości Iłłakowiczówny, próbując ukazać w jej zachowaniu spójność, pewną konsekwencję – przede wszystkim w postępowaniu według zasad moralnych, w których nie ma miejsca na światłocienie. Nie jestem znawczynią twórczości poetki, nie znam jej listów, nie interesowałam się jej życiem. Trudno mi zatem orzec czy istotnie była tak dobrym, choć surowym człowiekiem. Nie o to jednak chodzi. Kuciel-Frydryszak robi wszystko, co tylko może, by przekonać mnie do odtworzonego przez nią portretu poetki: powołuje się na listy Iłłakowiczówny, świadectwa twórców, znajomych i przyjaciół Iłły, recenzje i artykuły. I robi to umiejętnie, a w jej pracy widoczna jest dokładność, której oczekuję od badaczki. Brawo.

Obiektywna: Trudno jest napisać obiektywną biografię – swój obiekt badań można lubić, nie lubić, gardzić nim lub go podziwiać. I w książce Kuciel-Frydryszak widać podziw dla Iłłakowiczówny, choć w żaden sposób nie przysłania on obrazu samej poetki. Kapryśnej, surowej, dziwacznej, nierzadko egoistycznej. Autorka nie próbuje maskować przywar Iłły, nie chce na siłę zamieniać ich w zalety. Zamiast tego podpiera się dostępnymi materiałami, przywołując zarówno te pozytywne, jak i te negatywne opinie na temat poetki. Dzięki temu unika zbyt mocnego (i wyraźnego) zaangażowania w biografię, przez co udaje jej się skryć za słowami, pozostać obiektywną badaczką. 

Lekka: Autorka zaimponowała mi lekkością pióra połączoną z umiejętnością sprawnego szafowania materiałem źródłowym. Przywołuje wiersze Iłły, fakty i ciekawostki z taką naturalnością, że pasują one doskonale do prowadzonej narracji. Zresztą pomagają w tym niedługie rozdziały – Kuciel-Frydryszak nawet przez chwilę nie pozwala sobie na przynudzanie czy zarzucanie czytelnika zbyt dużą porcją informacji. Imponuje także wprawne łączenie dwóch światów: biografii i poezji. Choć daleka jestem od biograficznego interpretowania twórczości, autorka bardzo zręcznie operuje fragmentami utworów Iłłakowiczówny, dopasowując je do istotnych momentów jej życia. Doskonale wpisują się one w tekst, pokazują jak wielkie znaczenie w codzienności Iłły miała poezja i dodają książce Kuciel-Frydryszak płynności, której w dobrej biografii zabraknąć nie może. 

Kto powinien chwycić po Iłłę? Fan poezji, biografii, polskiej sceny artystycznej okresu dwudziestolecia? Tu nie ma wielkich ograniczeń. Chyba że nie lubicie dobrych książek – wtedy lepiej omińcie tę pozycję. 

Być może zastanawiacie się, gdzie w tym tekście podziała się sama Iłłakowiczówna. Powiedziałam o niej tylko odrobinkę, co można wyczytać w artykułach poświęconych Córce Czarownicy. Postanowiłam, że to będzie recenzja książki, tak, jak być powinno. Chcecie poznać Iłłę? Ja Wam w tym nie pomogę. Jednak wiem, kto może. 

Moja ocena: 7/10

Za doskonały przykład udanej biografii, dziękuję
Tytuł: Iłła. Opowieść o Kazimierze Iłłakowiczównie
Autorka: Joanna Kuciel-Frydryszak
Wydawnictwo: Marginesy
Data wydania: 27.09.2017
Liczba stron: 464

18 komentarzy:

  1. Nie jestem wielbicielką biografii, więc tym razem nie skuszę się.:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja też nie jestem wielbicielką biografii, ale niektóre po prostu robią wrażenie ;).

      Usuń
  2. Tym razem czuję, że klimaty tej biografii to nie moja bajka ;)

    Pozdrawiam,
    Lady Spark
    [kreatywna-alternatywa]

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie namawiam w takim razie, choć Iłła była niesamowitą kobietą :).

      Usuń
  3. Biografie tak napisane bardzo lubię :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W takim razie śmiało możesz sięgać i po tę - nie sądzę, byś się zawiodła :)

      Usuń
  4. Lubię takie książki, w sam raz dla mnie:)

    OdpowiedzUsuń
  5. Ostatnio chętnie poznaję biografie ciekawych ludzi, więc zapamiętam tę pozycję ;) Co prawda samej poetki nie znam, ale co stoi na przeszkodzie, żeby poznać? :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. O, to odważna jesteś - ja nie przepadam za biografiami ludzi, których nie znam ;). Myślę, że Iłła może Cię zainteresować. W wolnych chwilach poczytaj sobie jej wiersze. Mają w sobie coś magicznego, nawet dla tych, którzy poezji nie lubią:).

      Usuń
  6. Ja też mam ochotę na tę biografię, bardzo lubię książki tego typu. A imponująca bibliografia dodatkowo mnie zachęca ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mam nadzieję, że się nie zawiedziesz - ostry z Ciebie krytyk ;). Szkoda, że nie interesowałam się bardziej biografią Iłłakowiczówny. Mogłabym rzetelniej odnieść się do pracy, którą autorka wykonała.

      Usuń
  7. Ja po biografie sięgam niezwykle rzadko, więc chyba po raz pierwszy, mimo że polecasz książkę, raczej po nią nie sięgnę :). Swoją drogą, czyżby Iłła to była jedna z tych nielicznych poetek, których twórczość lubisz? :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja też raczej rzadko po biografie sięgam, ale jak już kogoś lubię, a Iłłę lubię bardzo, to nic nie stoi na przeszkodzie, by się skusić na tego typu książkę ;)

      Usuń
  8. Swego czasu dość mocno interesowałam się poezją (nawet cośtam sama pisałam, ale bez specjalnych sukcesów raczej), ale jakoś nigdy w oczy nie rzuciła mi się postać Iłły... Już sam ten fakt mnie zafrapował do tego stopnia, że chcę ją poznać. :D Zatem poszukam z pewnością jej wierszy, a i po biografię pewnie sięgnę (lubię dobrze napisane biografie, a ta mi na taką wygląda). :)

    Pozdrawiam. :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. No proszę, a to była bardzo poczytna autorka ;). Myślę, że nawet mogłaś poznać jakieś jej wiersze i nie zdawać sobie sprawy z tego, że to Iłłakowiczówna :). Ja dowiedziałam się o niej na studiach i chociaż nie jest to mój ulubiony rodzaj poezji, to skradł moje serce :). Mam więc nadzieję, że i Tobie poezja i biografia Iłły się spodoba :).

      Usuń
  9. Widzę, że znajdę w tej książce wszystko, co lubię w biografiach. Sama Iłła dla mnie stanowi zagadkę, więc chętnie ją rozwiążę:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W takim razie warto tę zagadkę rozwiązać ;). Zwłaszcza, że pisarka jest tego warta. Dla jej współczesnych również stanowiła tajemnicę, ale to jej akurat nadaje uroku :).

      Usuń

Zostaw po sobie ślad, za każdy jestem niezmiernie wdzięczna :)
Pamiętaj jednak o netykiecie. Wiadomości niecenzuralne, obelżywe i niezwiązane z tematem będą kasowane bez mrugnięcia okiem. Jeśli chcesz, żebym do Ciebie zajrzała, zostaw swój adres pod komentarzem :)