"Złoty chłopak, szmaragdowa dziewczyna" Yiyun Li - recenzja

Samotność w tłumie

Jak być może pamiętacie – nie należę do wielkich fanek opowiadań. Krótka forma od zawsze była dla mnie czymś w rodzaju zalążka historii, która ledwie zdąży się zacząć, a już się kończy. Jednak ostatnio coś w tej materii zaczęło się zmieniać. Najpierw dzięki pięknej prozie Krisztiny Tóth, która zostawiła mnie z poczuciem pustki i jasno sprecyzowanymi uczuciami, pomimo całkowitego zapomnienia fabuły tekstów. Teraz dzięki zbiorowi Złoty chłopak, szmaragdowa dziewczyna Yiyun Li – chińskiej autorki od lat mieszkającej w Stanach – zaczynam powoli zakochiwać się w krótkich formach.

Złoty chłopak, szmaragdowa dziewczyna to zbiór dziewięciu opowiadań, z czego pierwsze, Dobroć, mogłabym spokojnie nazwać mini-powieścią. I chociaż każde z nich dotyczy innego tematu, Yiyun Li z łatwością spina je niewidzialną klamrą. Podobieństwo zauważamy w sposobie kreowania postaci, świecie przedstawionym i przede wszystkim w poczuciu przejmującej, wszechobecnej rezygnacji, które towarzyszy nam podczas obcowania z tekstami chińskiej pisarki.  

Yiyun Li naznacza swoich bohaterów życiem trudnym i samotnym, a co ważniejsze, pozbawionym nadziei (a może nawet chęci) na jakąkolwiek poprawę. Wybiera ich losy spośród tłumu i ukazuje je w przybliżeniu, które dla czytelników z naszego kręgu kulturowego może być niesamowicie bolesne. To portrety ludzkiej niedoli, beznadziei dnia codziennego, smutnych, szarych żyć skazanych na niezrozumienie i zapomnienie. Pełno w nich niepojętych dla nas niesprawiedliwości, jak sprzedanie swojego dziecka czy kradzież kobiety, ale także tego, co dla wielu z nas, niezależnie od dzielących nas barier, bywa nie do wytrzymania: śmierć ukochanego dziecka, zdrada i wieczna samotność. W opowiadaniu Mężczyzna jak on, główny bohater – żyjący z matką kawaler – solidaryzuje się z nękanym przez własną córkę mężczyzną, posądzonym o zdradę i utrzymywanie kochanki. Sprawa nagłośniona przez media wywołała w starym nauczycielu uczucia, które dawno już zepchnął w głąb siebie. Kiedyś i on stał się ofiarą pomówienia. Tekst ten ukazuje jednak nie tyle złość i frustrację na zaistniały porządek, w którym niesprawiedliwość bierze się z ludzkiej potrzeby oskarżania, co poczucie rezygnacji i pogodzenie się ze swoim piętnem. Nie mam już o tym świecie nic do powiedzenia ­– mówi ojciec bohatera przed popełnieniem samobójstwa. Te same słowa mężczyzna kieruje do nieszczęśliwego ojca.

Wszyscy troje byli samotni, smutni i bez szans na to, że choć trochę nawzajem się pocieszą, mogli jednak z wielkim staraniem stworzyć świat, w którym znalazłoby się miejsce na ich samotność.

Z opowiadań Yiyun Li, pomimo całego bólu i nieszczęścia, płynie niesamowity spokój, cicha zgoda zawarta z losem, który tak rzadko bywa dobry. Czuć to nie tylko w historiach przedstawionych przez autorkę, ale także w samym jej stylu – niespiesznym, skupionym na człowieku i jego odczuciach, na jego pragnieniach, które prawdopodobnie nigdy się nie ziszczą. To teksty wypowiedziane cicho, ze spuszczoną głową, dochodzące do nas jakby z innego świata. I nie dlatego, że dzieli nas bariera językowa czy kulturowa – pewne więzy istnieją poza ograniczeniami miejsca i czasu. Yiyun Li opowiada nam o świecie wewnątrz, wypływającym z najgłębszych potrzeb i największych zawodów, ze strachu o życie najbliższej osoby i niemej złości na niesprawiedliwość. To historie skupione na samej esencji człowieczeństwa, wydawałoby się zupełnie niemożliwej do uchwycenia.

Moja ocena" 7/10

Za podróż do Państwa Środka dziękuję  

Autorka: Yiyun Li

Tytuł: Złoty chłopak, szmaragdowa dziewczyna

Data wydania: 2.06.2016

Wydawnictwo: Czarne

Liczba stron: 256