Absolutysta
To moje kolejne spotkanie z autorem Chłopcaw pasiastej piżamie i kolejne wielkie zaskoczenie. Choć Boyne nadal śmiało korzysta z problematyki wojennej, tym razem jego powieść nakierowana jest nie na samo okrucieństwo wojny, lecz na postawę wobec niego, absurdalność machiny wojskowej i skrajne uczucia, które są w stanie zrodzić się w nawet najbardziej niesprzyjających okolicznościach.
Tristan Sadler, młody mężczyzna, który
przeżył koszmar I wojny światowej, postanawia złożyć wizytę siostrze swojego
przyjaciela z frontu. Pretekstem do tego stają się listy do brata, które
Tristan pragnie zwrócić nadawczyni. Jednak prawdziwą przyczyną przyjazdu do
Norwich jest wstyd i ogromna potrzeba wyznania sekretu, który nie daje mu
spokoju.
Boyne prowadzi akcję dwupłaszczyznowo – z
jednej strony czytelnik poznaje wydarzenia roku 1919, z drugiej zaś wspomnienia
Tristana z 1916. Dzięki temu wprowadzone zostaje pewnego rodzaju napięcie,
rosnąca chęć zrozumienia kolei losów Tristana i jego przyjaciela Willa Bancrofta.
Poznajemy relację głównego bohatera, a
przy tym narratora, który stara się przekazać załamanej po stracie brata
kobiecie nie tylko prawdę o Willu, ale przede wszystkim o sobie. Rozpaczliwie
pragnie zrozumienia i przebaczenia, a potrzeba ta przenika do nas z każdej
karty powieści.
Powieść Boyne’a podejmuje wiele problemów
ogólnoludzkich i, pomimo iż nie jest ona obszernym tomiszczem, autorowi udaje
się potraktować każdy z nich w sposób pełny, skłaniający do pytań, świadczący o
dbałości o szczegóły. Choć zdawać by się mogło, iż głównym problemem
przedstawionym w Spóźnionych wyznaniach jest niewygodne uczucie, lub
tragedia wojny, autor ukazuje nam bardziej ogólnofilozoficzny obraz ludzkich
losów i ich decyzji. Dlatego też bardzo żałuję, iż wydawnictwo postanowiło
zmienić oryginalny tytuł – The Absolutits. Kwestie moralne są bowiem
ogromnie ważnym elementem powieści, wprowadzanym do głównego wątku za każdym
razem, gdy mowa jest o wojnie, walce i bezkarnym zabijaniu drugiego człowieka. Poprzez
ukazanie losów młodych ludzi, pragnących z jednej strony bronić swojego kraju,
z drugiej zaś nie potrafiących do końca rozróżnić dobra od zła, Boyne skupia
się na dramacie żołnierza, pozbawionego wolnej woli i możliwości wyboru.
Nakierowuje nas nie tylko na okrucieństwo wojny, ale także na niesprawiedliwość
samego systemu, pozbawiającego człowieka najwyższych zasad.
Spóźnione wyznania są
także majstersztykiem, jeśli chodzi o kreację bohaterów, którzy uwikłani w
tragiczne, bolesne relacje, skazani są na klęskę. Tristan, będący narratorem i
bohaterem, jest najważniejszą postacią całej powieści, choć autor nie
przedstawia go w sposób czarno-biały. Nie szczędzi bohaterowi krytycyzmu, ale
także współczucia. Tristan jest postacią moralnie niesprecyzowaną. Stara się
jedynie przypodobać nowemu przyjacielowi, którego postawa wobec życia i
bliźniego jest niezachwiana. To bohater tragiczny, pragnący akceptacji i
spełnienia, jednak zdający sobie sprawę z tego, iż nigdy nie będzie mu dane
tego zaznać. Z czasem poznajemy jego mroczne sekrety, widzimy ciągłe szamotanie
się nieszczęśliwego ducha poszukującego swojego miejsca na ziemi.
Jedynym minusem powieści Boyne’a mogą być
dialogi, choć należy zdać sobie sprawę z tego, iż zarówno cała narracja jak i
rozmowy między bohaterami stylizowane są na prozę dwudziestowieczną. Nie
każdemu będą one odpowiadać, mnie momentami męczyły, choć starałam się wyłuskać
z nich to, co najważniejsze. To niewielka skaza na tym pięknym dziele i nie
wydaje mi się, by należało się nią przejmować.
Spóźnione wyznania Boyne’a
to powieść zaskakująca, choć prawdopodobnie wielu z Was po przeczytaniu opisu z
tyłu książki domyśliło się już co nieco na temat tajemnicy Tristana. Jednak,
uwierzcie mi, to nie sama fabuła jest tu najważniejsza, lecz to, co się za nią
kryje – odważne poruszenie niełatwych tematów, próba zrozumienia ludzkiej
moralności i ukazanie niszczącej siły, która drzemie w każdym z nas.
Moja ocena: 7/10
Autor: John Boyne
Tytuł: Spóźnione wyznania
Wydawnictwo: Znak Literanova
Data wydania: 3.03.2014
Liczba stron: 320
