Przedpremierowo - "Między światami. Moje życie i niewola w Iranie" Roxana Saberi

W matni

Roxana Saberi – amerykańska dziennikarka o irańskich i japońskich korzeniach – postanowiła trochę lepiej poznać kraj swojego ojca. W trakcie pobytu w Iranie zaczęła nawet pisać książkę o życiu codziennym i kulturze Irańczyków. Żyjąc w państwie znanym z nagminnego łamania praw człowieka, wrogości wobec dziennikarzy i niechęci do amerykanów, Saberi zapomina, że jest narażona na niebezpieczeństwo. W swojej naiwności liczy na zdrowy rozsądek władz. W 2009 roku zostaje brutalnie zaaresztowana i wywieziona do więzienia Evin, znanego z tortur i masowych egzekucji. Przerażona, zdezorientowana i całkiem sama, musi zmierzyć się z bezwzględnym systemem, który każe jej wybierać między prawdą a wolnością.

Już sam początek wyznań autorki jest niesamowicie intensywny i przytłaczający. Przesłuchania, w których Saberi musiała uczestniczyć, ukazują brutalny świat kłamstw, przemocy psychicznej, bez skrupułów używanej przez śledczych. Zastraszana, pozbawiona snu i możliwości skontaktowania się z rodziną i najbliższymi, autorka musi przez wiele godzin odpowiadać na pytania, które są przerażające w swojej absurdalności. Zarzuty szpiegostwa, uwodzenia mężczyzn w celu otrzymania tajnych informacji, pracy na rzecz Stanów Zjednoczonych, wydają się śmieszne. Jednak w ustach śledczych, którzy wyraźnie wierzą w to, co mówią, nabierają nowego, złowrogiego wydźwięku.

Mijały godziny, a on ciągle upierał się, że moja książka jest przykrywką dla działań szpiegowskich, ja zaś ciągle zaprzeczałam. Wiedziałam, że  żądanie dowodu dla jego oskarżeń mija się z celem. W tym kraju ludziom takim jak Javan ich własne słowa wystarczały jako dowód, by uwięzić kogoś na długie lata.

To właśnie opisy przesłuchań najbardziej mną wstrząsnęły. Choć wiedziałam czego się spodziewać, przedziwna wiara autorki w sprawiedliwość i siłę prawdy sprawiły, że kolejne nieprawdopodobne pytania, kolejne zarzuty, były dla mnie jak silny cios, jak powolne zapadanie się w ruchomych piaskach. W końcu Saberi nie wytrzymuje. Zaprzedaje swoje ideały, bo – po raz kolejny zupełnie naiwnie – wierzy w słowa śledczych. Kłamie, przyznaje się do winy i zgadza się szpiegować na rzecz Iranu.

Dalszy ciąg tej historii to codzienna walka o to, by odzyskać spokój ducha i szacunek do siebie. Roxana wstydzi się swojej decyzji, a jej wstyd pogłębia się, gdy poznaje towarzyszki niedoli – kobiety, które z różnych powodów zostały uwięzione w Evin. Wiele z nich z miało odwagę, by kurczowo trzymać się prawdy, zaprzeczać kłamliwym teoriom śledczych, choćby miało je to kosztować życie. Zachowują przy tym niesamowitą w tych warunkach pogodę ducha. Wiele zawdzięczają bogu i to właśnie wiara w niego, a także lektura Koranu, utrzymuje je przy życiu. Dzięki nim Saberi odzyskuje to, co utraciła – wiarę w prawdę i chęć walki o nią.

Między światami... jest także historią, która ukazuje jak wielką siłę mają media. To właśnie one znacząco wpłynęły na los Saberi (choć zapewne rząd amerykański także pociągnął za odpowiednie sznurki). Nagłośniona sprawa amerykańskiej dziennikarki odbiła się szerokim echem na całym świecie. O jej uwięzieniu mówiono w programach informacyjnych, a Reporterzy bez Granic, którzy dowiedzieli się o strajku głodowym autorki, postanowili strajkować razem z nią. Choć śledczy zapewniali Saberi, że nagłośnienie jej sprawy nie wpłynie dobrze na wyrok, że nikt nie przejmie się jej losem, autorka postanowiła upomnieć się o swoje prawa – najpierw cicho, nieśmiało, później krzykiem, z całą mocą i wiarą w siłę prawdy.

Między światami... jest książką przejmującą choć nienachalną w swojej formie. Autorka nie próbuje wzbudzić w czytelniku współczucia, nie pragnie poklasku za swoją siłę. Chce tylko opowiedzieć historię swojej niewoli, historię walki o to, co najważniejsze.

Istnieje prawda i istnieje fałsz, lecz dopóki ktoś upiera się przy prawdzie, nawet wbrew całemu światu, pozostaje normalny.

„Rok 1984” G. Orwell

Za możliwość przeczytania książki dziękuję wydawnictwu

 

Moja ocena: 6/10

Autor: Roxana Saberi

Tytuł: Między światami. Moje życie i niewola w Iranie

Data wydania: 23.09.2015

Liczba stron: 384

Wydawnictwo: SQN

Gatunek: literatura faktu